يولاف Avena sativa يا Oat جو دوسر

يولاف يا جو دو سر جديدتر از گياهاني مثل گندم و جو هستند.  خاستگاه ان اروپا، چين و غرب اسيا است كه حدود 900 سال قبل از ميلاد كشت مي شده است. بزرگترين كشور هاي توليد كننده ان امريكا، روسيه و اروپا هستند. اين گياه در مقابل سرماي زمستان حساس بوده و به اب بيشتري نياز دارد و نياز به بارندگي بيشتر( بالاي 500 ميلي متر ) دارد. به همين دليل سطح زير كشت ان رو به كاهش است در اكثر كشور ها غذاي اصلي دام است. اما از ارد ان نيز براي تهيه نان استفاده مي شود اما كيفيت پاييني دارد . براي همين در صنايع غذايي مثل بيسكويت و غيره از ارد ان استفاده مي شود. از نظر تركيبات شيميايي تفاوت زيادي با گندم ندارد . اما مواد غير قابل هضم در ان بيشتر است. از غلاف دانه يولاف ماده اي به نام فورفورال furfural   كه حلال خوبي است استخراج مي شود و در صنايع نايلون سازي و تصفيه مواد معدني و توليد رزين هاي مصنوعي و غيره استفاده مي شود. در امريكا از دانه ان ماده خاصي به كوئيك تهيه مي كنند كه بسيار گوارا و مقوي است كه در صبحانه تناول مي شود.

طبقه بندي يولاف :

الف – از نظر تعداد كروموزم : ديپلوئيد   2n=14   تترا پلوئيد و هگزا پلوئيد مي باشد يولاف هاي ديپلوئيد به يولاف هاي لاغر گفته مي شود . يولاف هاي تتراپلوئيد داراي ريشك و سنبله هاي كوتاه هستند كه قابل كشت هستند. هگزا پلئيد ها به شكل هاي مختلف و حشي و زراعي بوده و Avena sativa    به عنوان يولاف زراعي معمولي است كه در بهار كشت مي شود. انواع ديگر هگزا پلوئيد ها يولاف وحشي قرمز و يولاف وحشي معمولي است.

ب – از نظر رنگ غلاف دانه : به رنگ هاي سياه ، سفيد ، قرمز ، زرد و خاكستري است.

ج – تاريخ كاشت : بهاره و پاييزه

د – به شكل ارايش يك طرفه يا ارقام بهاري و ارايش پخش كه اكثر ارقام زراعي را تشكيل مي دهند تقسيم مي شود اكثر يولاف هاي زراعي داراي دانه هاي پوشيده هستند .      

سازگاري :

بهترين سازش يولاف در مناطقي است كه سالانه ميزان بارندگي حداقل 500 ميلي متر است و در شرايط اب و هوايي معتدل و رطوبت زياد محصول خوبي توليد مي كند . ود ر شرايط گرم و خشك بالعكس. درجه حرارت مورد نياز براي جوانه زني بين 6 تا 10 درجه سانتي گراد و در زمان گل دهي درجه حرارت بالاي 33 درجه سانتي گراد باعث ريزش گل مي شود. البته يولاف قرمز نسبت به شرايط نامساعد مناسبتر از ساير يولاف ها است  ولي عملكرد كمتري دارد . طول دوره رشد ان 3 تا 4 ماه و در ارقام دير رس 5 ماه است. درجه حرارت لازم از كاشت تا برداشت حداكثر 2000 درجه است. نسبت به تغييرات دما و شبانه روز حساس است . به خاطر همين بيشتر يولاف ها در بهار كاشته مي شوند .

خاك :  بسيار كم توقع است و سيستم ريشه اي قوي دارد . و از نظر تحمل اسيديته مقاومترين غلات به شمار مي رود. خاك لومي و لومي رسي براي كاشت يولاف پيشنهاد مي شود. نياز هاي غذاي ان مثل گندم است و شايد به اهك و فسفر بيشتري نياز دارد.

تناوب:  بعد از محصولات زيادي مي شود يولاف را در تناوب گذاشت. چون به علت داشتن ريشه اي عميق تر بهتر از ساير غلات اب و مواد غذايي زمين را جذب مي كند.

كاشت : تهيه زمين و كاشت مثل گندم و جو است. ميزان بذر مصرفي به طور متوسط 150 كيلو گرم در هكتار است. كه براي مناطق ديم نصف اين مقدار مصرف مي شود. در بهار بهترين موقع كاشت وقتي اشت كه دماي خام به 10 درجه سانتي گراد نرسد. در پاييز هم چون به سرما حساس است زودتر از گندم و جو كاشته مي شود.

داشت : احتياجات كلي يولاف به اب بيشتر از گندم و جو است و از كاشت تا برداشت 6000 تا 10000 متر مكعب اب نياز دارد كه در 4 تا 6 مرحله ابياري انجام مي شود. در داشت بايستي با علف هاي هرز مبارزه كرد. از افات مهم ان مي شود به شته، ملخ، انواع مگس و شپش گندم اشاره كرد. بيماريهاي ان مانند بيماريهاي كندم است كه عبارتند از بيماري قارچي، سياهك پنهان و اشكار و انواع زنگ و سوختگي برگ مي باشد كه بايستي از ارقام مقاوم و بذر هاي سالم و درشت و سنگين استفاده شود. براي مبارزه با سياهك ها مي شود از سم سرزان 2 تا 3 در هزار استفاده كرد و يا بذر را به مدت 5 دقيقه در اب 45 درجه گذاشت و بعد از خشك كردن كاشت.

 برداشت :

زمان برداشت نسبت به شرايط اب و هوا و غيره متفاوت است اما از انجا كه دانه كاملا رسيده ريزش مي كند بايستي برداشت موقعي صورت گيرد كه دانه هاي خميري به حالت سفت رسيده باشد . طرض برداشت مثل گندم و جو است. مقدار محصول تا 2.5 تن در هكتار است اما در شرايط ايده ال به 5 تن نيز مي رسد. اگر يولاف به منظور علوفه كشت شود بهترين زمان برداشت در مرحله شيري دانه است.